Diverse aspecten van de Ballonvaart

De ballon is niet alleen het eerste luchtvaarttuig in de geschiedenis van de luchtvaart maar spreekt vanaf haar bestaan in 1783 nog steeds tot ieders verbeelding. We kijken nog altijd met plezier naar die kleurrijke soms gekst vormgegeven ballonnen die, gedreven door de wind over ons heen drijven. Van de ene kant zou je graag in dat mandje staan maar aan de andere kant vraag je je af of je dat wel zou durven. Laten we de ballonvaart eens nader bekijken.

Het begin

Het heeft altijd iedereen tot de verbeelding gesproken, vliegen zoals de vogels en vele personen hebben geprobeerd dat te bereiken. De gekste ideeën kwamen uit hun brein maar het duurde tot 1783 voordat het allereerste luchtvaarttuig in Parijs opsteeg. Het was een begin en het was een ballon, gemaakt van papier en geloof het of niet, maar de eerste “vliegeniers” waren drie dieren, een haan, een eend en een schaap. Zij overleefden het experiment en net op tijd kon worden voorkomen dat twee criminelen, beiden tot de dood veroordeeld, geschiedenis zouden maken als de eerste vliegende mensen. Twee vrijwilligers werden na hun tocht zelfs in de adel verheven en dat wordt nog steeds in ere gehouden als U zelf een vaart heeft gemaakt.

Het principe

Bij de eerste ballonvaart dacht men nog dat rook, afkomstig van een onder de ballon gestookt vuur, de ballon optilde. Pas later kwam men tot de conclusie dat het de hete lucht was die voldoende kracht had om een ballon met mand en bemanning naar boven te stuwen. De heteluchtballon was geboren en tot op heden wordt er nog steeds gebruik gemaakt van hetzelfde principe, hete opstijgende lucht. Naast de heteluchtballon ontdekte men in het najaar van 1783 dat waterstofgas, opgesloten in een ballon, ook voldoende lift gaf. Dat dit hogere risico’s met zich mee bracht werd duidelijk toen bemanningsleden voor de show vanuit de ballon vuurwerk af staken, regelmatig werd het ontvlambare waterstof daardoor ontstoken en stortte de ballon als een vuurbal ter aarde. Veel later werd in plaats van waterstof, helium gebruikt. Ook nu kennen we nog deze twee verschillende ballonnen.

Veiligheid

Het voorgaande vuurwerk stelt je nu niet bepaald gerust als je een ballonvaart wilt beleven en ofschoon een ballonvaart heden ten dage veilig en verantwoord is, vraagt menig persoon zich af of hij het wel aandurft in een rieten mand hoog boven de grond te zweven terwijl een grote vlam voor de hitte zorgt. De ballon is zo geconstrueerd dat de vlam het doek boven de mand niet kan bereiken terwijl dat doek in blokken is opgebouwd en dus niet ver kan doorscheuren, een hele geruststelling. Er zijn twee branders aan boord en mocht één systeem uit vallen dan kan de tweede brander de zaak weer redden. Vele voorschriften dienen door de ballonvaarder te worden nageleefd hetgeen het varen nog veiliger maakt en jawel, een ballonvaarder heeft
wel degelijk een pilotenbrevet moeten halen en zal met veel plezier zijn gasten een mogelijk zachte landing bezorgen, afhankelijk van de weersomstandigheden. Maar daar houdt hij nauwlettend rekening mee om de veiligheid te garanderen. Om thermiek te voorkomen, die is immers verraderlijk voor een heteluchtballon, zie je de ballonnen in de zomer enkel in de ochtend of late middag aan de hemel. Omdat er in de wintermaanden geen thermiek is, zou dan wel een vaart overdag gemaakt kunnen worden. Niet alleen de ballonvaarder wordt minstens één keer per jaar gecheckt, hij medisch, de ballon technisch en die ondergaat verplicht minstens één keer per jaar een grondige keuring.

Hoogtevrees

Maar als ik dan hoogtevrees heb, wordt veel gevraagd. Hoogtevrees ervaar je veel minder of zelfs niet als je in de mand staat want de associatie met de grond ontbreekt. Als alle voorschriften worden nageleefd is een ballonvaart veiliger dan een autorit.

Hulpmiddelen

In de wereld van technische hulpmiddelen zorgt een aantal verplichte en niet verplichte instrumenten voor nog meer veiligheid. Een hoogtemeter wijst de juiste hoogte aan terwijl de variometer aangeeft hoe snel je daalt of stijgt. Een transponder is een instrument waarmee men op de verkeerstoren van een vliegveld de ballon kan volgen en middels de verplichte communicatieapparatuur is er contact tussen de piloot en verkeersleider, die voor een vrije baan zal zorgen. Een GPS geeft duidelijk je positie aan, handig voor de volger, die zou je bijna vergeten. De volger heeft een belangrijke functie want een ballon wordt door de wind mee gevoerd en je weet nooit van te voren waar je gaat landen. Terug met de ballon gaat niet dus de volger rijdt “onder de ballon” mee om na en liefst ook bij de landing behulpzaam te zijn en de gasten weer terug te brengen naar de plek van vertrek. Een belangrijk crewlid dus!

Lampionnen op een festival

Regelmatig wordt wel ergens een zogenaamd ballonfestival georganiseerd. Een groot aantal ballonvaarders komt dan met de ballon bij elkaar en er wordt gezamenlijk op gestegen. Dat zijn bij uitstek de plekken om de speciaal gevormde ballonnen te bewonderen want je hebt ze in de meest bizarre vormen. Zo’n festijn trekt vele bezoekers en als dan alle ballonvaarders in de latere avond weer zijn terug gekeerd, verzorgen zij een soort klank en lichtspel voor de kijkers. Ze bouwen hun ballon weer op maar dit keer niet om te vertrekken, de reden nu is het verzorgen van een spectaculaire lichtshow. De kleurrijke ballon fungeert als een enorme lampion als de brander ontstoken wordt en op de maat van een leuk stukje muziek is de kijker getuige van een klank- en lichtspel. Mocht je na het lezen van alle details in de diverse artikelen, waar uitgebreider op alle onderdelen wordt in gegaan, nog steeds niet de lucht in willen, geniet dan op de grond van deze show.